Angst voor naalden bij de tandarts

Angst voor naalden is in meerdere variaties. Of het gaat om een verdoving krijgen bij de tandarts of mondhygiëniste, bloed laten prikken, een voor de reis verplichte vaccinatie halen en zo zijn er nog tal van voorbeelden waar je een injectie nodig hebt en ervoor angstig bent.

Niet iedereen is er dus even happig op. Ongeveer 1 procent van de Nederlandse bevolking staat duizend doodsangsten uit als ze iemand met een naald zien en ze laten zich dan ook onder geen enkel beding prikken.

Als je prikangst hebt wil dat nog niet zeggen dat je een prikfobie hebt. Meestal zet je je tanden even op elkaar en bij de tandarts houd je je mond opengesperd en binnen een paar tellen is het leed geleden. Het is juist díe weigering je te laten prikken die dat onderscheid maakt tussen angst en fobie. De fobie uit zich weer bij iedereen anders.

Hoe angst voor naalden vermijden?

Mensen die bang zijn voor naalden hebben zelf al een oplossing bedacht: vermijden. Deze prikangst kan zo ver gaan dat iemand zijn/haar eigen gezondheid in gevaar kan brengen. Doordat je vaker langer doorloopt met klachten zoals bijv. kiespijn. “Als ik naar de tandarts moet, krijg ik misschien wel ’n verdoving, denk je” en dan gaat je gewoon niet. Totdat de pijn zo ondraaglijk wordt en de wang zodanig is opgezet dat je wel moet. Maar door zó lang te wachten kan het gebeuren dat er veel schade is aangericht aan de tand of kies of het omliggende weefsel. Wat aanvankelijk een eenvoudige behandeling had kunnen zijn, is nu uitgelopen op een gecompliceerde en kostbare behandeling. Wat doe je als je op latere leeftijd suikerziekte krijgt, dan zal je je toch over die angst heen moeten zetten, want je zult je bloedsuikerwaarde moeten meten en ook zelf insuline moeten toedienen.

Waar komt die angst voor naalden vandaan?

Meestal ontstaat een prikfobie op jonge leeftijd, vaak omdat men als kind werd gedwongen een injectie te krijgen. Maar artsen en wetenschappers hebben nog steeds niet kunnen vaststellen, waar die angst voor naalden vandaan komt.

Er is onderzoek gedaan naar de oorzaken en hoe personen een prikfobie ontwikkelen. Uit het onderzoek bleek dat het misschien erfelijk kan zijn. Als iemand binnen je familie aan prikangst lijdt, kan het zijn dat je daar ook last van hebt. Sommigen van de ondervraagden stelden dat ze naaldenfobie kregen, omdat ze zagen dat een van hun broers of zussen een zeer slechte ervaring had tijdens het prikken. Het hebben van prikangst is dan een logisch gevolg, omdat we nu eenmaal niet kunnen aanzien dat de persoon waar we dol zijn pijn lijdt.

Er zijn personen die zelfs flauwvallen of het bewustzijn verliezen. Of dat men de dag voor de injectie al pijn voelt op de plaats waar geprikt gaat worden, of niet kunnen eten of slapen, of het hebben van een verhoogde hartslag dit zijn allemaal symptomen van prikangst. Het idee al is voldoende om de symptomen op te wekken.

Symptomen van prikangst

Hier volgen een aantal symptomen die kunnen optreden wanneer een persoon zich realiseert dat hij/zij de volgende dag een prik moet halen of bijv. bij de tandarts moet zijn voor een wortelkanaal- of andere behandeling:

• Flauwvallen
• Hevig transpireren
• Aanzienlijk verhoogde hartslag
• Een plotseling stijgende bloeddruk gevolgd door een sterke daling
• Slapeloosheid
• Weigeren geprikt te worden door de kaken stijf op elkaar te houden of de arm van de verpleegkundige weg te duwen
• Regelrechte paniekaanval
• Hyperventilatie
• Tintelingen in de voeten

Het is uitermate belangrijk voor een persoon die prikangst heeft om dit duidelijk te maken aan de tandarts, mondhygiëniste of verpleegkundige. Ze hebben veel ervaring met prikken en zullen dan de tijd nemen om met je te praten en je gerust stellen.

Enkele handige tips om prikangst te bestrijden

1. Plat liggen.
   Deze techniek helpt om de bloeddruk stabiel te houden en voor sommigen is deze houding een stuk comfortabeler dan rechtop te zitten waar ze naar beneden kunnen kijken naar de arm waaruit bloed wordt geprikt.
   Het gebruik van bepaalde apparaten: er zijn apparaten op de markt die vibraties overbrengen en waarvan is bewezen dat ze de pijn verminderen. Het gebruik van sommige van deze apparaten is succesvol gebleken bij de bestrijding van prikangst. Het werkt op het zenuwstelsel en het minimaliseert de negatieve effecten die de patiënt vreest.
2. Ontspanningstechnieken
   Manieren om de negatieve gedachten die in het hoofd van de persoon opkomen bij het denken over naalden om te zetten in positieve gedachtes.
3. Hypnotherapie
   In een aantal gevallen schijnt dit effectief te werken bij personen met een naaldfobie. Het is een bewezen feit dat er verbazingwekkende dingen in je wilskracht en onderbewustzijn tot stand komen wanneer een professional de situatie evalueert en je hierbij helpt.
4. GGD Prikangstpoli
   Gespecialiseerd in het geven van injecties aan personen met een prikfobie. Tijdens het prikken wordt gebruik gemaakt van een combinatie van 50% lachgas en 50% zuurstof, zodat je toch bij bewustzijn blijft.
5. Angsttandarts
   Gespecialiseerd in het behandelen van extreem angstige patiënten, neemt alle tijd om je op je gemak te stellen. Zodat je toch rustig en ontspannen blijft tijdens het krijgen van die gevreesde prik.